GM007 Grevenbicht - Heilig Kruisstraat 6 : Woonhuis met bedrijfsgebouw
Woonhuis met een aangebouwd bedrijfspand in traditionele bouwstijl in de huidige verschijningsvorm daterende uit de late negentiende eeuw, maar met een oudere kern en een twintigste-eeuwse uitbreiding.
Locatie: Grevenbicht, Hielig Kruisstraat 6
51° 2' 25" NB, 5° 46' 6" OL
Gemeentelijk monument: 007
Kadaster: BOR00-M-870
Bouwstijl: traditioneel met kenmerken Delftse school in uitbreiding : XIXd met oudere kern (XVIII)
Bouwhistorie: Op de kadastrale minuut van 1819 zien we op het huidige perceel al bebouwing aanwezig is. De percelering met een ‘gebouw’ en twee huizen (respectievelijk de kadasternummers B 221, 222 en 223) laat zich slecht passen op de huidige situatie met twee gebouwen een woonhuis en bedrijfsgebouw die elk hun eigen architectuur hebben. Toch is het waarschijnlijk dat de huidige bebouwing oudere delen omvat zoals blijkt uit de drie dichtgezette gevelopeningen in het bedrijfsdeel. Het huidige beeld is dat van laatnegentiende-eeuwse gebouwen, waarbij het bedrijfsgedeelte, gezien zijn hoge borstwering, mogelijk een agrarische functie had. Waarschijnlijk in de jaren vijftig van de twintigste eeuw werden de huizen grondig vernieuwd, waarbij in ieder geval de huidige daken en goten werden aangebracht en waarbij het aansluitende muurwerk van de tuitgevels met de tuiten zelf werd vernieuwd. Waarschijnlijk werden beide huizen ook toen wit geschilderd. Oorspronkelijk zullen de tuitgevels van het woonhuis een klimmend fries of een klimmende tandlijst hebben bezeten, die tijdens genoemde verbouwing verdween, waardoor de hoeklisenen hier nu aan de bovenzijde in het niets eindigen. De deur en de vensters in de voorgevel van het woonhuis dateren in hun huidige vorm waarschijnlijk ook uit de tijd van deze grote renovatie. In het verleden was het bedrijfsdeel o.a. in gebruik als notariskantoor en het is nu een verloskundige praktijk.
Exterieur: Het object maakt deel uit van de historische bebouwingsstructuur van Grevenbicht. Het betreft een pand op een ruime verkaveling in de zuidelijke rooilijn van een doodlopend straatje behorend tot de Heilig Kruisstraat, haaks op de doorgaande route van deze straat. Het terrein rond het straatje en het beschreven pand ligt ingeklemd tussen de bebouwing aan de hoofdstraat aan de oostzijde en de loop van de Kingbeek aan de westzijde. Het straatje loopt dood aan de westzijde van het woonhuis op de bij het huis behorende tuin. Straatje en tuin worden gescheiden door een bakstenen tuinmuur waarin twee poortjes zijn opgenomen. De bouwmassa bestaat uit twee huizen onder zadeldaken aan het straatje, het woonhuis rechts aan de westzijde en de praktijkruimte links aan de oostzijde, met een smalle aanbouw met een plat dak geheel rechts tegen het woonhuis. De hoofdbouwmassa, het woonhuis, heeft een rechthoekige plattegrond en bestaat uit twee bouwlagen onder een zadeldak evenwijdig aan het straatje. De praktijk heeft één bouwlaag onder een zadeldak evenwijdig aan de straat. De zadeldaken van beide huizen sluiten aan op tuitgevels en zijn gedekt met grijze opnieuw verbeterde Hollandse pannen en voorzien van een zinken goot in houten omtimmering op geprofileerde gootklossen. Het dak van de praktijk heeft twee houten dakkapellen. Elk met een met zink bekleed zadeldakje met een flauwe helling. Elke dakkapel heeft twee tweeruits draairamen (1,2). De panden zijn opgetrokken in baksteen en gemetseld in kruisverband en platvol gevoegd. Alle zichtbare muurwerk is wit geschilderd. De voorgevel van het woonhuis is symmetrisch van opzet en drie vensterassen breed. De gevel wordt links en recht begrensd door vlakke lisenen, aan de bovenzijde verbonden door een horizontale band van metselwerk in hetzelfde vlak als de lisenen, gedragen door een dubbele muizentand. Aan de onderzijde heeft de gevel een zwart geschilderde iets uitstekende plint. Geheel links in de gevel zijn twee tussen liseen en vensters smalle ‘lichtspleten’ aangebracht, op elke verdieping één. Ze lijken niet oorspronkelijk. Op de begane grond is de deurpartij in het midden aangebracht, geflankeerd door twee vensters. Deze is gevat in een hardstenen omlijsting in het gevelvlak met een getoogde bovendorpel, alleen versierd met een rondlopend duivejager-profiel op de binnenhoeken. De omlijsting rust middels neuten op een hardstenen buitentrap van drie treden. Het deurkozijn is van hout en omsluit de voordeur en een bovenlicht. De voordeur is van hout en vlak met een raampje en een smeedijzeren deurklopper. Het bovenlicht heeft twee ruiten (2,1). Alle ruiten zijn van blank figuurglas. Deur en bovenlicht lijken uit de tijd van de grote renovatie (jaren vijftig of zestig) te dateren. Naast de deur is een buitenlamp aangebracht. De beide vensters hebben een strek aan de bovenzijde en keramische raamdorpelstenen onder. Ze zijn voorzien van houten buitenluiken. De vensters hebben houten kozijnen met ijzeren ramen. Deze hebben beneden een vast deel van twee lage ruiten en daarboven twee draairamen met ruiten van een normale rechthoekige verhouding (1,2). Op de verdieping zijn drie identieke vensters aanwezig. Ze hebben rollagen aan de bovenzijde en keramische raamdorpelstenen beneden en luiken zoals op de begane grond. Ze hebben houten kozijnen en ijzeren vierruitsramen. Alle ramen hebben linksboven een klapraampje. Deze voorgevel is asymmetrisch van opzet en niet verdeeld in gelijkwaardige vensterassen. Wel verdelen de twee aanwezige muurankers de gevel in drie nagenoeg gelijke ‘balkvakken’. De gevel heeft geen plint, wel een zwart geschilderde onderzone en wordt aan de bovenzijde begrensd door de goot. Voor de gevel is een smalle ‘stoep’ aanwezig in de vorm van een strook keitjes. De balkvakken zijn van links naar rechts als volgt ingedeeld: een venster, twee vensters, een deuropening en een venster. In de gevel zijn verschillende bouwsporen zichtbaar die duidelijk maken dat de oorspronkelijke indeling anders was. Boven de deur en de beide flankerende vensters zijn dichtgezette gevelopeningen te zien. Boven de meest rechtse is nog een segmentboog zichtbaar, aan de bovenzijde afgehakt voor de aanleg van de huidige dakvoet uit de jaren vijftig. Boven de deur en het linker venster is de situatie minder gaaf bewaard gebleven. Voor het dichtzetten van de openingen en de segmentbogen boven de huidige gevelopeningen en in ieder geval de dagkanten van de deuropening zijn gladdere stenen gebruikt dan voor het oorspronkelijke metselwerk, zodat de huidige gevelindeling aan één bouwcampagne toe te schrijven is, waarschijnlijk in de late negentiende eeuw. De opzet van de deurpartij is gelijk aan die in het woonhuis, maar ligt in een nis van een halve meter diep. De deur heeft, anders dan die in het woonhuis, een grote glasruit met gestreept glas. Voor de deur ligt in de nis een hardstenen plaat en de drempel is van hetzelfde materiaal. Voor de deur is een buitentrap met twee hardstenen treden en een fraaie smeedijzeren leuning. De vensters zijn gelijk van opzet met segmentbogen boven, hardstenen vensterbanken onder en houten buitenluiken. Het zijn zesruits vensters (2,3) met een tweeruits bovenlicht en draairamen onder. De bovenzijde volgt de getoogde lijn van de segmentboog. Het tweede venster in het tweede balkvak heeft rechtboven een klapraampje in het bovenlicht. Boven de deur en op de linker hoek van de gevel zijn buitenlampen aangebracht met geëmailleerde kapjes van voor of net na de Tweede Wereldoorlog. Deze gevel is een tuitgevel met schouders, voorzien van hardstenen dekplaten. De schuine zijden hebben een zinken plaatafwerking op een gemetselde rollaag. De gevel is nagenoeg blind met een centraal geplaatst rond venster en twee kleine rechthoekige lichtopeningen onder de tuit. Het ronde venster heeft een houten kozijn en raam. Het laatste heeft een kruisroedeverdeling.
Bijzonderheden: Het siermetselwerk en de natuursteenelementen van de gevels, de stalen ramen van de hoofdbouw.