GM047 Geleen - Leursstraat 5 : Pastorie
Woonhuis uit 1923, oorspronkelijk pastorie en gebouwd in traditionele bouwtrant met invloeden van het Expressionisme.
Locatie: Geleen, Leursstraat 5
50° 58' 20" NB, 5° 50' 37" OL
Gemeentelijk monument: 047
Kadaster: GLN00-B-5846
Bouwstijl: traditionele bouwtrant met invloeden van het Expressionisme
Bouwhistorie: Woonhuis uit 1923 van de architecten P.H. Donders en P. Schols
Exterieur: Het object maakt deel uit van de historische bebouwingsstructuur van Oud Geleen. Het betreft een vrijstaand pand op ruime verkaveling, iets teruggelegen van de rooilijn. De bouwmassa bestaat uit een hoofdbouwmassa met uitgebouwde erkers / éénlaags aanbouwen ter plaatse van beide zijgevels en een oorspronkelijke achteraanbouw met tussenlid. De hoofdbouwmassa heeft een vierkante plattegrond en bestaat uit twee bouwlagen, gedekt met tentdak. De uitgebouwde erkers hebben een plat dak. De achterbouw is voorzien van tentdak en met het huis verbonden door een éénlaags tussenlid met plat dak. Het tentdak van de hoofdbouwmassa is gedekt met donkergrijze Tuiles du Nord-pannen en voorzien van een bakgoot met brede overstek. Ter plaatse van de top van het tentdak bevindt zich een schoorsteen. Het pand is opgetrokken in paars rode baksteen, gemetseld in kruisverband en platvol gevoegd. De asymmetrische voorgevel is een lijstgevel die vier vensterof gevelassen telt. De gevel heeft een verticale geleding door gemetselde rollagen op verschillende niveaus die over de volle breedte van de gevel doorlopen en aan de bovenzijde zijn geaccentueerd door een uitgemetselde laag bakstenen. De gevel is gemetseld op een uitspringende plint bestaande uit blokken natuursteen, afgedekt met zandstenen lijst en wordt aan de bovenzijde beëindigd door rollagen. De volgende bijzondere elementen zijn aanwezig: natuurstenen omlijsting van de voordeur, smeedijzeren vlaggenmasthouder boven de ingang en een in dezelfde stijl vormgegeven lantaarn links van de entree. Op de begane grond heeft de gevel drie vensteropeningen met oorspronkelijke houten kruisvensters met draaiende onderramen en vaste bovenramen. De bovenramen zijn voorzien van een verticale roedeverdeling in drieën, zogenaamde ladderramen. De vensteropeningen zijn voorzien van een anderhalfsteens gemetselde rollaag, die als steens rollaag of strek over de volle breedte van de gevel doorloopt. De vensteropeningen zijn aan de onderzijde voorzien van keramische raamdorpelstenen en geplaatst op een steens rollaag die eveneens doorloopt over de volle breedte van de gevel. De oorspronkelijke, gedecoreerde houten voordeur bevindt zich in de tweede vensteras van rechts en is geplaatst in een terugliggend portiek met twee hardstenen optreden. Het portiek is voorzien van een natuurstenen omlijsting die een combinatie van traditionele en Expressionistische kenmerken toont. Het portiek wordt geflankeerd door ruwbehakte, samengevoegde kolommen, die aan de bovenzijde een ronde beëindiging hebben, gesierd met kruisreliëfs – passend bij de oorspronkelijke functie van pastorie. Tussen de kolommen is een driehoekige, naar voren springende natuurstenen lijst geplaatst, waar het uitkragende metselwerk van de verdieping op rust. Het negenruits bovenlicht is voorzien van glas-in-lood. Op de eerste verdieping heeft de gevel drie vensteropeningen met dezelfde vensters als die ook op de begane grond voorkomen, namelijk oorspronkelijke houten kruisvensters met draaiende onderramen en vaste bovenramen. De bovenramen zijn uitgevoerd als ladderramen. Ter hoogte van het kalf van het venster is, over de volle breedte van de gevel, een halfsteens rollaag gemetseld. De ingangspartij is op de verdieping geaccentueerd door middel van een licht naar voren springende, driekantige erker waarin twee smalle, hoge draairamen zijn geplaatst. Deze houten draairamen zijn oorspronkelijk. De vensteropeningen hebben keramische onderdorpels en zijn aan de bovenzijde voorzien van een anderhalfsteens gemetselde rollaag, die over de volle breedte van de gevel doorloopt. Op de zolderverdieping bevindt zich een oorspronkelijke, houten dakkapel met twee liggende ramen die een roedeverdeling in drieën hebben. De rechterzijgevel van de hoofdbouwmassa is een lijstgevel. De gevel is drie gevelassen breed en heeft een uitstekende middenrisaliet. De gevel heeft dezelfde hardstenen sokkel als de voorgevel. Op de begane grond is een éénlaags aanbouw met plat dak tegen de middenrisaliet geplaatst. In de voorgevel van deze aanbouw is een deuropening met links en rechts daarvan een staand venster met houten raam, voorzien van een roedeverdeling in drieën. De originele houten deur heeft een raam met een roedeverdeling in zessen. In de middenrisaliet zijn op de eerste verdieping drie vensteropeningen (één bredere, geflankeerd door twee smallere), voorzien van glas-in-loodramen in houten kozijnen. Op de tweede verdieping zijn drie liggende vensters, waarvan de buitenste twee ook voorzien zijn van glasin-lood. In de rechter gevelas van de zijgevel is een groot rechthoekig venster, met een origineel houten kruisvenster met zes ramen. De bovenramen zijn voorzien van een verticale roedeverdeling in drieën, zogenaamde ladderramen. Zowel de aanbouw als de zijgevel van het woonhuis zijn voorzien van dezelfde horizontale, gemetselde rollagen als de voorgevel. De gevel wordt afgesloten door een houten bakgoot. Aansluitend zijn op het begane grond niveau de zijgevels van de achterbouw en het tussenlid, die in één fase zijn opgetrokken met de zijgevel van de pastorie en dezelfde detaillering hebben. Het tussenlid heeft één venster met een oorspronkelijk houten kruiskozijn met een ladderraam in het bovenlicht. De achterbouw heeft twee kleine, staande vensters met houten ladderramen.
Bijzonderheden: De natuursteenelementen in de gevels, de oorspronkelijke kozijnen, de glas-in-lood ramen, de oorspronkelijke voordeur en de oorspronkelijke vlaggenmasthouder.