Monumenten

Munstergeleen Rijksmonument Woonhuis

RM33759 Munstergeleen - Asbroekstraat 1 : Chorus hoeve

Volgens een inscriptie boven de woningdeur op de binnenplaats van deze carréhoeve is het oudste gedeelte (de voorste vier vakwerktraveeën) in 1623 opgetrokken. Rond 1800 werd het complex aanzienlijk gewijzigd door toevoeging van de poortvleugel.

Locatie: Munstergeleen, Asbroekstraat 1 + Beekstraat 9 + Raadhuisplein 1
50° 58' 36" NB, 5° 51' 37" OL

Rijksmonument: 33759
Kadaster: MSG00-C-2486 + MSG00-C-2485 + MSG00-C-2487

Bouwstijl: Traditionele vakwerkbouw

Bouwhistorie: Volgens een inscriptie boven de woningdeur op de binnenplaats van deze carréhoeve is het oudste gedeelte (de voorste vier vakwerktraveeën) in 1623 opgetrokken. Rond 1800 werd het complex aanzienlijk gewijzigd door toevoeging van de poortvleugel, het bakhuis en de zuidoostvleugel en de uitbreiding van de laat-18e-eeuwse zuidwestvleugel. Een gedeelte van het vakwerk werd in de loop van de tijd vervangen door (de voorgevel en de begane grond van de woning) of uitgevoerd in (het stalgedeelte) metselwerk. Ook het wit schilderen van de gevels en het met kleur behandelen van het vakwerk dateert uit latere tijd. De oorspronkelijke woning werd in 1951 inwendig gewijzigd terwijl de rest in 1955/57 werd gerestaureerd en een niet-agrarische functie kreeg. Bij de bouw van het nieuwe gemeentehuis in 1954 werd de huiswei een verhard parkeerterrein waardoor de vroegere hoeve momenteel in een weinig geëigende omgeving is komen te liggen.

Exterieur: Het rechtergedeelte van de voorgevel aan de Beekstraat, de versteende gevel van het woonhuis, bevat vier T-vensters met hardstenen boven- en onderdorpels en houten luiken. In het wolfdakvlak twee dakkapellen met houten luiken. De poortopening wordt gevormd door een korfboog en afgesloten door een dubbele houten poort met loopdeurtje. Erboven een restant van vakwerk. Aan de linkerzijde de voormalige stallen, uitgevoerd in metselwerk.  Vrij authentiek is de gevel aan de Absbroekstraat, met name de eerste vier vakwerktraveeën die nog uit 1623 dateren. Omdat goten indertijd niet gebruikelijk waren, had het onderste gedeelte van de leemvulling erg te lijden van opspattend water, reden waarom de begane grond op een gegeven moment gewijzigd is in metselwerk. Achter de hoeve het bakhuis, zoals gebruikelijk los gebouwd om brandoverslag te voorkomen. Aan de achterzijde de laag aangezette hoge schuur met een inrijpoort en een aantal uilengaten. Uilen waren hygiënischere muizenjagers dan katten, reden waarom in graanschuren de voorkeur gegeven werd aan deze nachtvogels. De gevel aan het Raadhuisplein bestaat voor een klein gedeelte nog uit oorspronkelijk vakwerk maar het stalgedeelte rechts dateert uit een latere periode en is gemetseld uitgevoerd. De gevels aan de binnenplaats bestaan voor een groot gedeelte nog uit vakwerk. Bijzonder is de woningtoegang met sierconsoles en een bede, ingekapt op de bovendorpel. Boven de schuurpoort een sluitsteen met de inscriptie “1800 I.G.H. M.H.S. I.H.S.” verwijzend naar Jan Gerard Hamers die in 1800 de uitbreiding realiseerde en gehuwd was met Maria Helena Schurgers, aangevuld met het Christusmonogram I H S.

Chorushoeve Munstergeleen (FKG)
Chorushoeve Munstergeleen (FKG)
Chorushoeve Munstergeleen (FKG)
Chorushoeve Munstergeleen (FKG)
Chorushoeve Munstergeleen (FKG)

Cultuurhistorie: De vroegmiddeleeuwse weg van Aken naar Aldeneyck (bij Maaseik) kruiste in Munstergeleen de Geleenbeek over de Veeweierbrug. Ten westen heette de weg de Eekerweg (naar Aldeneyck) en aan de oostzijde de Akerweg (naar Aken). Vlak bij deze kruising lag de kerkheuvel met de vroegere kerk van Munstergeleen, het oude centrum van het dorp. Ten westen van de kerkheuvel werd in 1623 het oudste deel van de huidige Chorus-hoeve gebouwd, genoemd naar de familie Chorus-Pijls die hier van 1905 tot 1949 woonde.

Bijzonderheden: Boven de deur op de binnenplaats is de volgende bede te lezen: “O Herr gieb Gnaedt züm in und ausgang freug und spaedt 1623” (= “O Heer, geef ons genade bij het in- en uitgaan, vroeg en laat”).

Wat is HIS?

HIS staat voor Historische Impuls Sittard-Geleen-Born en vormt de eerste drie letters van ‘historie’. HIS is de digitale geschiedenisbeschrijving van de gemeente Sittard-Geleen. Het is een initiatief van de Vereniging Sittards Verleden en is inmiddels ‘geadopteerd’ door de Federatie Historie Sittard-Geleen-Born.

Lees verder >