Monumenten

GM233 Sittard - Walramstraat 52-54 : Wonen

De panden Walramstraat 52 en 54 is een dubbel woonhuis gebouwd door de architect (W.P.W.) Schelberg in 1934 in zakelijk expressionistische stijl. 

Locatie: Sittard, Walramstraat 52-54
51° 0' 6" NB, 5° 51' 47" OL

Gemeentelijk monument: 233
Kadaster: STD00-K-3208 en STD00-K-3207

Bouwstijl: Zakelijk expressionisme 

Bouwhistorie: De panden Walramstraat 52 en 54 is een dubbel woonhuis gebouwd door de architect (W.P.W.) Schelberg in 1934 in zakelijk expressionistische stijl. 

Exterieur: Het betreft een vrijstaand pand op een beperkte verkaveling, gelegen in de rooilijn. Links sluit het aan op de belendingen, rechts staat het vrij. De bouwmassa bestaat uit een hoofdgebouw aan de straat met aanbouwen aan de achterzijde. De hoofdbouwmassa heeft een rechthoekige plattegrond en bestaat uit twee bouwlagen, gedekt met een zadeldak evenwijdig aan de weg. Links heeft het huis een topgevel met een steekkap aan de voorzijde. De rechter zijgevel geert duidelijk ten opzichte van de voorgevel. De aanbouwen aan de achterzijde zijn niet beschreven. Het zadeldak van de hoofdbouwmassa is gedekt met grijze Tuiles du Nord-pannen, evenals de steekkap van de topgevel links en voorzien van een brede zinken bakgoot in een houten om timmering met vlakke bodem. Links sluit deze aan op de topgevel, rechts op de zijgevel. De goot is links en rechts voorzien van twee vlakke gootklossen ter versiering. Het boeiboord is donkergrijs geschilderd, de bodem wit. Rechts heeft het dak een eenvoudige houten dakkapel met een schuin dakje, eveneens van Tuiles du Nord, met links en rechts dubbele draairamen, gescheiden door een vaste stijl. Alle ramen hebben enkele glasvlakken. Het geheel is wit geschilderd. Rechts op de punt van de zijgevel staat een eenvoudige, gemetselde bakstenen schoorsteen. Het exterieur van het huis is waarschijnlijk nog grotendeels oorspronkelijk en toont een sterke eenheid tussen de architectuur van het huis en de opzet van de tuin met zijn aan gemetselde plantenbakken en tuinhekken. Nummer 54 (rechts) bleef iets minder gaaf bewaard omdat hier het glas-in-lood in de erker en op de verdieping (en mogelijk de dakkapel) is vervangen door enkele glasruiten. Het pand is opgetrokken in baksteen. De voorgevel is behalve de plintzone en enkele accenten hogerop wit gepleisterd, de linker blinde zijgevel is uitgevoerd in schoon metselwerk. Het metselwerk van plint, aangebouwde bloembakken en tuinhek is uitgevoerd in paars-bruine baksteen in halfsteensverband en vlak, iets verdiept liggend gevoegd. De voorgevel is asymmetrisch van hoofdopzet, maar heeft op een lager schaalniveau wel allerlei delen die wel symmetrisch zijn uitgevoerd. Het huis heeft links een puntgevel met kleine schouders en is rechts recht beëindigd door de bakgoot. Deze indeling correspondeert in grote lijnen met de deling in twee woningen, zij het dat de scheidingsmuur op de verdieping iets meer naar rechts zal staan. Op de begane grond is precies op de scheiding een inpandige garage aanwezig die behoort bij het perceel van nummer 54, het rechter huis. De perceel scheiding vormt dus niet één verticale lijn, maar deze speelt verder geen rol inde architectuur van de voorgevel. Aan de onderzijde is een plintzone die gevormd wordt door schoon metselwerk, dat aan weerszijden van de garagepoort omhoog komt. In principe wordt de grens tussen metselwerk en pleister aangegeven door de raamdorpelstenen onder de vensters in de beide erkers van de woningen. De hekpijlers die, los van het huis, links en rechts van de garage staan hebben nagenoeg dezelfde hoogte. Op de hoeken van de garagedeur zelf zijn de dagkanten echter tien lagen hoger door gemetseld en vormen daar een soort hoekkettingen, die de vorm van de boog boven de garagedeur inleiden. Ook naast de voordeuren die iets verdiept liggen, op de naar binnen gerichte hoeken, is het metselwerk enkele lagen hoger opgemetseld en vormt daar bij beide deuren het basement voor het glas-in-lood. Links en rechts van beide voordeuren zijn van dezelfde bakstenen bloembakken gemetseld, die juist weer wat lager zijn, dezelfde hoogte als de hekpijlers aan de zijde van de straat. Die op hun beurt zijn weer verbonden door nog lagere muurtjes. Zo is het baksteenwerk van de plint door de architect gebruikt voor een geraffineerd spel van verschillende volumes en hoogten tot aan de straat toe. In de gevel zien we op de begane grond van links naar rechts het venster van de linker woning dat in architectonische zin gecombineerd is met de voordeur, de garagedeur en de deur/venster-partij van de rechter woning. Op de verdieping heeft het huis vier dubbele gekoppelde vensters, waarop de meest rechtse een variant vormt: een combinatie van een venster met een deur. In de geveltop tenslotte zitten twee vensters, die hun pendant vinden in de dakkapel rechts. De begane grond van de linker woning heeft een gecombineerd woonkamervenster en voordeur onder één rechte betonnen lijst. Het venster links springt iets uit in de vorm van een ondiepe erker en heeft links een gesloten strook wit gepleisterd metselwerk. Aansluitend is de grote ongedeelde glasruit. Rechts vormt een schuin geplaatst glasvlak de overgang van de ‘erker’ naar het portaal van de voordeur, dat iets dieper ligt. Dit glasvlak heeft eenvoudig rechthoekig glas-in-lood. Het vensterkozijn is van hout en wit geschilderd en heeft keramische raamdorpelstenen. Tot de voordeur is weer een gesloten gepleisterd vlak aangebracht. De voordeur is vlak, blank gelakt en geplaatst binnen een wit houten kozijn en heeft een smalle hoge ruit. Rechts naast de deur is binnen een eveneens wit houten kozijn glas-in-lood aangebracht, bestaande uit twee haaks op elkaar staande glasvlakken in een abstract patroon van rechthoekige vormen in gekleurd figuurglas. De garagepoort bestaat uit een dubbele naar binnen draaiende deuren onder een rondboogopening. Een kozijn is niet zichtbaar. Elke deur heeft een smal hoog raam met een tweedeling (1,2). Aan de voet van de deuren zijn hardstenen schampstenen aangebracht. De woonhuis pui van het rechter deel is symmetrisch aan die van het linker deel en op tot en met de voordeur op gelijke wijze uitgevoerd. Hier is echter het portaal smaller en springt direct naast de deur terug in het gevelvlak, zodat de driezijdig gesloten erker min of meer is los gekoppeld van de voordeur. Wel zijn beide onder één betonnen lijst gevangen die echter rechts verder uitsteekt doordat hij de contouren van de erker volgt. Op de verdieping zijn twee maal twee aan twee gekoppelde vensters in het linker deel. In het rechter gevel deel zijn twee gekoppelde vensters en een venster en een deur boven het balkon. Aan de bovenzijde van ieder paar vensters bevindt zich een doorlopend betonlijstje, aan de onderzijde lopen de raamdorpelstenen ook door. De vensters zelf hebben links (nummer 52) eenvoudig rechthoekig glas-in-lood, rechts (nummer 54) enkele glasruiten. Kozijnen en ramen zijn van hout en wit geschilderd. Geheel rechts is het buitenste venster (van oorsprong!) vervangen door een deur die uitkomt op het balkon boven de erker, dat bestaat uit een eveneens driezijdig gesloten gepleisterde borstwering, met een eenvoudige ijzeren handlijst. De deur zelf draait naar buiten en is vlak uitgevoerd met een glasruit boven. De vensters in de geveltop van het linker deel hebben dezelfde vormgeving als die op de verdieping. Alleen zijn ze kleiner en niet gekoppeld: het betonlijstje loopt niet door en de keramische raamdorpelstenen ook niet. Tussen beide vensters rijst een hoge schuin geplaatste houten vlaggenmast omhoog. 

Bijzonderheden:  De natuursteen, betonsteenelementen en het siermetselwerk in de gevels; het smeedijzeren jaartal op de voorgevel.