RM521571 Sittard - Gelderstraat 37 : R.K. Kerk van het H. Hart
R.K. Kerk van het H. Hart, 1929-1930, in een zakelijk expressionistische bouwtrant met basilicale opzet in kruisvorm.
Locatie: Sittard, Geldersestraat 37
51° 0' 28" NB, 5° 51' 57" OL
Rijksmonument: 521571
Kadaster: STD00-K-3488
Bouwstijl: Zakelijk expressionistisch
Bouwhistorie: R.K. Kerk van het H. Hart, 1929-1930, in een zakelijk expressionistische bouwtrant met basilicale opzet in kruisvorm. Gebouwd in opdracht van het R.K. Kerkbestuur H. Hart te Overhoven, naar een ontwerp van architect Jos Wielders te Sittard. Gesitueerd in de lineaire bebouwing aan de oostzijde van de Geldersestraat, aan de zuidzijde van het rectoraat huis annex klooster. Aan de noordwestzijde van de kerk bevindt zich, als onderdeel van de bakstenen erfscheiding, een H. Hartbeeld op een bakstenen sokkel voorzien van het opschrift “Feest van het H. hart, 1943”.
Exterieur: Kerkgebouw met een op het oosten georiënteerde, in hoofdvorm kruisvormige plattegrond. Rond uitgebouwde apsis met kooromgang aan de oostzijde, waartegen aan de noordoostzijde in dwarsrichting de sacristie is geplaatst. Aan de noordwestzijde van het schip, op een vierkante plattegrond, bevindt zich de toren; aan de zuidwestzijde, dwars tegen de zuidgevel, de bidkapel. Aan de westzijde, tussen toren en bidkapel, het zangkoor met uitgebouwde entreegalerij van één laag onder plat. Aan de noordgevel, naast de toren, en aan weerszijden van de entreegalerij, rond uitgebouwde bergplaatsen van één laag onder plat. Aan de noordelijke zijgevel, gedeeltelijk parallel aan de zijbeuk, een verbindingsgang van één laag onder plat tussen de sacristie en het rectoraat huis annex klooster. Het schip, de kruisarmen en het zangkoor worden gedekt door steile zadeldaken, waarbij het zangkoor ten opzichte van het schip enigszins is verlaagd. Zijbeuken van één laag met lessenaarsdaken. De apsis heeft een ten opzichte van het schip verlaagd kegeldak met nok pion, de lage kooromgang een lessenaar dak. Sacristie en dagkapel zijn wederom voorzien van zadeldaken, de toren van een piramidevormige spits met kruis. Alle daken worden gedekt door leien. Hoge schoorsteen op de aan de noordzijde uitgebouwde schouder van de scheidingsmuur tussen schip en apsis. De architectuur van de kerk, waarvan de bakstenen buitengevels zijn gemetseld in kettingverband, kenmerkt zich door de toepassing van geometrische elementen. Het aanzicht van de westgevel wordt bepaald door een ten opzichte van het schip verlaagd zangkoor met uitgemetseld bakstenen kruismotief in de geveltop, een centraal geplaatst spitsboogvormig venster met glas-in-lood tussen bakstenen traceringen en brede hoekpilasters. Boven de nok van het uitgebouwde zangkoor, in de top van de scheimuur van het schip, een smal verticaal venster met horizontale indeling. Vóór het zangkoor de uitgebouwde, sterk horizontaal geaccentueerde entreegalerij, met een aanzienlijke halfronde portiekopening waarboven een grote strek. Verdiept in het portiek een rechthoekige dubbele houten deur met beslag, aan weerszijden geflankeerd door enkelvoudige rechthoekige houten deuren. De rond uitgemetselde bergplaatsen aan weerszijden van de entree hebben vier smalle verticale vensters met horizontale indeling. Tussen beide bergplaatsen, vóór de entreegalerij, een brede trappartij. Aan de zuidzijde van de entree de bidkapel, in de westgevel voorzien van drie smalle, horizontaal ingedeelde vensters. Aan de noordzijde de hoge kerktoren, waarvan de spits gedeeltelijk achter kopgevels verzonken ligt en boven de toren lijkt te zweven. In de westen noordgevel van de toren smalle gevel hoog uitgemetselde pilasters met een reeks smalle rechthoekige vensteropeningen en een uurwerk. Zuiden oostgevel met galmgaten en uurwerk. In de westen noordgevel van de toren bevinden zich de oorspronkelijk spits uitstulpende smalle rechthoekige vensters van de doopkapel. Het aanzicht van de zuidgevel wordt bepaald door de kopgevel van de bidkapel, waarin een smal horizontaal ingedeeld spitsboogvormig venster; de met uitzondering van drie smalle horizontaal ingedeelde vensters nagenoeg blinde zijbeuk onder lessenaar dak; de vijf traveeën van de lichtbeuk, waarin per travee een reeks van vijf gekoppelde spitsboogvensters met horizontale indeling; in de zuidelijke kruisarm een spitsboogvenster met traceringen. De oostgevel met rond uitgebouwde apsis is, behoudens een reeks smalle rechthoekige vensteropeningen in de kooromgang en rechthoekig negenruits vensters met tuimelramen in de apsis, nagenoeg blind. In de oostgevel van de sacristie rechthoekige verticaal ingedeelde vensters met glas-in-lood en traliewerk. De kruisarm, zijbeuk en lichtbeuk van de noordgevel zijn op dezelfde manier vormgegeven en ingedeeld als de zuidgevel.
Interieur: Het interieur van de kerk wordt gekenmerkt door de toepassing van schoon metselwerk. Hoog schip met spitsbooggewelven, per travee gescheiden en ondersteund door bakstenen spitsbogen. Lage zijbeuken, van het schip gescheiden door tussen de spitsbogen van het schip geplaatste spitsboogvormige scheibogen. Boven deze scheibogen de lichtbeuk, traveegewijs voorzien van vijf gekoppelde spitsboogvensters met eenvoudig figuratief glas-in-lood, waarin afwisselend een venster met een voorstelling van onder andere deken Thijssen, Julius Chevalier, de H. Paulus en de H. Margaretha. Kruisarmen, koor en schip worden van elkaar gescheiden door spitsboogvormige scheibogen. Tussen priesterkoor en kooromgang een reeks spitsboogvormige scheibogen op granieten basementen. In dit relatief gaaf bewaard gebleven interieur zijn onder meer van belang de marmeren altaartafel met opschrift “Sorores, Martha, Maria en Sybilla Lumens, Dono Dederunt 1931”, het triomfkruis in rood en geel koper; het marmeren Gerardus-altaar uit 1931, met reliëf; het Barbara-altaar uit 1941 in zwart en wit marmer, geschonken door de mijnwerkers van de parochie; een houten Mariabeeld; vier authentieke biechtstoelen; een houten beeld van Sint Cornelius; een houten beeld van O.L.V. Heilig Hart. De kruiswegstaties van Martin Roestenburg dateren uit 1951.
Cultuurhistorie: De kerk is van cultuurhistorische als bijzondere uitdrukking van de sociaal- maatschappelijke en geestelijke ontwikkeling van de Mijnstreek in de eerste decennia van de twintigste eeuw.