Verhalen

Ziel en zaligheid Burgers en stoommachines Geleen Munstergeleen

Pater Karel Houben

Allerheiligste maagd Maria, mijn moeder! 
Hoe zoet is het aan uw voeten te knielen en uw altijddurende hulp af te smeken. 
Als aardse moeders voortdurend denken aan hun kinderen, hoe kunt u dan, de meest liefhebbende van alle moeders, mij vergeten? 

Dagelijks bad Joannes Andreas Houben uit Munstergeleen (1821-1893), beter bekend als Pater Karel, tot Moeder Maria, zijn steun en toeverlaat. Niets bijzonders, want dat deden en doen heel veel mensen. Maar ook Pater Karel zelf is voor veel mensen, zeker in de gemeente Sittard-Geleen, een baken van troost en hoop, een middelaar tot God.  In 2007 werd hij heilig verklaard. De kapel in de boerderij waar Andreas Houben in 1821 werd geboren, wordt jaarlijks door duizenden mensen bezocht. Wat is zijn levensverhaal? 

Borstbeeld van Pater Karel voor zijn geboortehuis, Pater Karelweg 1 te Munstergeleen. (Foto en copyright Vic Hendriks).

Verlegen jongen
Joannes Andreas werd geboren in Geleen en op 11 december 1821 te Munstergeleen gedoopt als vierde kind in het molenaars- en landbouwersgezin Houben, dat uiteindelijk gezegend werd met tien kinderen. Andreas was een wat verlegen jongen, die opgroeide in een sfeer van eenvoudige vroomheid. Iedere dag begon met een gezamenlijk gebed. ’s Avonds bad het gezin bij het beeld van Maria de rozenkrans. Al op jonge leeftijd zag de vrome jongeling het priesterambt als zijn levensdoel. In november 1842 vertrok hij naar het passionistenklooster in Ere bij Doornik (België). Het bleek een definitief afscheid van zijn familie en geboortegrond.

Geboortehuis van pater Karel in Geleen. Sinds 1808 vormde de Geleenbeek de gemeentegrens tussen Munstergeleen en Geleen. De graanmolen en de hoeve van de familie Houben lag op de Geleense oever. Tekening van de Geleense architect en kunstenaar P.A. Schols (1892-1973).
De doopakte van Joannes Andreas Houben. De inschrijving in het doopregister van de St.-Pancratiusparochie van Munstergeleen gebeurde op 11 december 1821.
De inschrijving in het geboorteregister van de gemeente Geleen vond plaats 12 december 1821.
Deze aquarel van Jan Siskens geeft een beeld hoe de graanmolen en hoeve van de familie Houben er vroeger moeten hebben uitgezien. De schuur links is in 1954 omgebouwd tot een kapel ter ere van pater Karel.

Father Charles, een man Gods
In Ere kreeg Andreas de kloosternaam Karel van Sint Andries. De bisschop van Doornik wijdde hem op 21 december 1850 tot priester. Niet veel later vertrok Pater Karel naar Engeland. Vanaf de zomer van 1857 was het pas gestichte klooster Mount Argus in Dublin (Ierland) zijn thuis. Dertig jaar lang werkte Karel onder het Ierse volk. Vanwege zijn gave zieken te genezen verwierf hij wijde bekendheid, tot in Amerika en Australië toe. De verering die Karel werd betoond viel hem zwaar. Als introvert en dienstig man had hij een afkeer van bijzondere aandacht voor zijn persoon. Hij schreef de genezingen toe aan de almachtige God. De mensen noemden Father Charles een ’man Gods’. 

De passionisten van het klooster Mount Aurgus in Ierland, omstreeks 1865. In de uitsnede bovenaan links pater Karel, naast hem rector pater Osmund Maguire en daarnaast pater Ignatius Spencer, verwant van Winston Churchill en Diana Spencer, de latere prinses Diana.
Pater Karel in de bloei van zijn leven, omstreeks 1865.
Gebedsprentje met daarop de laatste foto van pater Karel, uit 1891. Hij was toen zeventig jaar, oud en versleten.

De laatste jaren van zijn leven sukkelde Pater Karel met zijn gezondheid. In de ochtend van 5 januari 1893 sliep hij in. Vijf dagen lang lag ‘Father Charles from Mount Argus’ opgebaard. Elke dag liepen tienduizenden mensen langs zijn baar. Tijdens zijn uitvaart waren de straten rond de kerk één grote mensenmassa.

De in 1878 voltooide majestueuze kloosterkerk van Mount Argus te Dublin in 2007. (Foto Peer Boselie).
De zijkapel van de kloosterkerk van Mount Argus met de tombe van pater Karel. (Foto Peer Boselie).

Dood, zalig, heilig
Na zijn dood zijn nog vele wonderbaarlijke genezingen aan pater Karel toegeschreven. Paus Johannes Paulus II verklaarde hem op 16 oktober 1988 zalig. Sindsdien wordt zijn sterfdag, de dag dat zijn eeuwige leven in Gods nabijheid begon, als zijn feestdag gevierd.

Prentbriefkaart van omstreeks 1953, met onder andere Pater Karels korte levensfase als dienstplichtig soldaat (van 1 juli tot 9 oktober 1841) in Bergen op Zoom.
De drukbezochte inzegening van de als kapel ingerichte schuur van het geboortehuis van Pater Karel op 8 december 1954. De wonderbaarlijke genezing van een vrouw uit Valkenburg aan de Geul in 1952 had de verering van Pater Karel in die mate gestimuleerd dat de als kapelletje ingerichte geboortekamer te klein was geworden om de bedevaartgangers te ontvangen. De nieuwe kapel in de voormalige schuur werd toegewijd aan Onze Lieve Vrouw, Koningin van Munstergeleen.
Archiefmateriaal betreffende pater Karel in het klooster Mount Argus. Voor zijn zalig- en heiligverklaring werd grondig archiefonderzoek verricht. (Foto Peer Boselie).
In het kader van de zaligverklaring was een opgraving noodzakelijk. Na de zaligverklaring, in 1988 door paus Johannes Paulus II, kwam er een nieuw graf voor pater Karel.

In 1999 genas Munstergelener Dolf Dormans op voorspraak van pater Karel op onverklaarbare wijze van een dodelijke darmaandoening. Dit officieel erkend wonder gaf de doorslag in het proces tot heiligverklaring. Op 3 juni 2007 werd Pater Karel in een plechtige ceremonie te Rome door paus Benedictus XVI heilig verklaard.

De beeltenissen van Pater Karel, Joris Preca (1880-1962), Simon van Lipnica (1435-1482) en Marie-Eugénie van Jezus (1817-1898) aan de voorgevel van de Sint-Pieter te Rome. Zij werden op 3 juni 2007 heilig verklaard. (copyright: Persdienst Bisdom Roermond).
Joannes Andreas Houben uit Munstergeleen: geboren 11 december 1821; tot priester gewijd 21 december 1850; overleden 5 januari 1893; zalig verklaard 16 oktober 1988; heilig verklaard 3 juni 2007. (copyright: Persdienst Bisdom Roermond).
Dolf Dormans (1927-2017). De wonderbaarlijke genezing van een darmkwaal van deze Munstergelener in 1999 zette de procedure voor de heiligverklaring van Pater Karel, tot wie hij zich in gebed had gewend, in werking. (copyright: Persdienst Bisdom Roermond).
De hoogste wereldlijke gezagsdrager van de gemeente Sittard-Geleen, burgemeester Cox, en de hoogste kerkelijke gezagsdrager van het bisdom Roermond, bisschop Wiertz, waren bij de heiligverklaring in Rome aanwezig. (copyright: Persdienst Bisdom Roermond).
De heiligverklaring van Pater Karel vond plaats in de stromende regen. Om het altaar en Paus Benedictus XVI droog te houden was een grote overkapping opgericht voor de Sint-Pieter. De vele aanwezigen moesten zich droog zien te houden met regenjas en paraplu.(copyright: Persdienst Bisdom Roermond).
Groepsfoto van deelnemers aan de bedevaart naar Rome tijdens de heiligverklaring. De foto is gemaakt op het voorplein van de Santi Giovannie Paolo, de kerk van de passionisten in Rome. De dag na de heiligverklaring was er in de passionistenkerk een dankviering. Op de foto staan vooral mensen uit Munstergeleen en omgeving. (copyright: Persdienst Bisdom Roermond).
Officieële afbeelding bij gelegenheid van de heiligverklaring van Pater Karel in 2007 (maker onbekend).
Bij gelegenheid van de heiligverklaring van Pater Karel in 2007 gaf een postbedrijf in Ierland een speciale postzegel uit. De Ier James Hanley tekende hiervoor een nieuw portret van 'Charles of Mount Argus'.

Bedevaartsplaats Munstergeleen
De paters passionisten hadden al in de jaren 1930 het geboortehuis van Pater Karel aangekocht om er een bedevaartsoord van te maken. In 1954 werd de schuur bij het geboortehuis ingericht tot kapel. Ook in de steeds verder geseculariseerde samenleving blijft de kapel voor vele mensen een plek van kracht en hoop.  

Het geboortehuis van pater Karel, anno 2019. (Foto en copyright Vic Hendriks).
Het geboortehuis van pater Karel. Sinds zijn heiligverklaring is het getransformeerd tot museum en bedevaartsoord. (Foto en copyright Vic Hendriks).
Lourdesgroot in de sfeervolle tuin rondom het geboortehuis van pater Karel. (Foto en copyright Vic Hendriks).

Na de heiligverklaring in 2007 groeide het aantal bezoekers. De passionisten riepen in 2012 een aparte instelling in het leven om het bedevaartsoord zo te beheren 'dat het voor de mensen een plaats blijft, waar de gedachtenis aan Pater Karel levend gehouden wordt'.  Het is een geestelijk tehuis, ook voor mensen die niet bij de Kerk betrokken zijn, waar de kernwaarden aandacht, hartelijkheid, vertrouwen, verbondenheid, toewijding, toegankelijkheid en respect centraal staan.

Peer Boselie en Peter Schulpen

 

Voor meer informatie over dit onderwerp zie:

N.N., Den postulator in de zaak van heiligverklaring, Leven van den Dienaar Gods Pater Carolus Houben, Passionist (1923).

Pater Edmund, Karel van Sint Andries. Passionist Joannes Andreas Houben (1938). 

Antoine Jacobs & Arthur Schrijnemakers, ‘Munstergeleen – Karel Houben’, in: Bedevaartplaatsen in Nederland. Deel 3: Provincie Limburg (2000) 607-616.

Peer H.M. Boselie, Helende handen, een leven in context. Een geschiedenis van Pater Karel Houben in zijn en onze tijd (2007).

Baer Smit, ‘Het wonder van Munstergeleen’, in: Sittards Verleden 6 (2007) 42-45.

Stichting Pater Carolus Houben

Pater Karel Kapel/Bedevaartsoord

Laatste nieuws