Mister Pinkpop
'Kom van dat dak af!’ schalde het in 1961 door de huiskamer van de familie Smeets aan de Heistraat in Einighausen. Zoon Jan, zestien lentes jong, had de volumeknop van de radio helemaal opengedraaid om volop te kunnen genieten van Peter en zijn Rockets. Dit was pas muziek!
Luister op Youtube naar Peter en zijn Rockets
Organisatietalent
Korte tijd later stond de mulo-scholier voor de viswinkel van de familie Koelewijn in Eindhoven. Hij was er met enkele schoolvrienden naartoe gefietst (zo'n 70 kiliometer!) om Peter persoonlijk toestemming te vragen voor de oprichting van een fanclub. Die toestemming kreeg hij en de fanclub kwam er, met ruim 250 leden. Jan Smeets was de voorzitter. Nu was het zaak het idool in levenden lijve aan de eigen omgeving te presenteren. Het parochiehuis van Grevenbicht bleek een geschikte locatie. Op 29 november vond daar in een uitverkochte zaal het eerste popconcert plaats dat Jan Smeets organiseerde. Pa, ma en een oom verleenden hand- en spandiensten. Vele concerten volgden. Vader Pie bleef tot aan het eind van zijn leven een enthousiaste medewerker.
Bloemenkinderen
Initiatief nemen en zaken organiseren zitten Jan Smeets ingebakken. Toen hij na de mulo in militaire dienst moest, richtte hij in zijn kazerne een blaadje op, dat hij voor een groot deel zelf volschreef. Ook organiseerde hij wielerwedstrijden voor zijn medesoldaten. Toen hij was afgezwaaid, vond Jan werk op de afdeling Grafische Vormgeving van DSM. In zijn vrije tijd was Jan actief als vrijwilliger bij het jongerencentrum Instuif Carna in het patronaatsgebouw van Einighausen. De jongerencultuur was volop in beweging. De dominante zoete popmuziek van begin jaren zestig werd aan de kant geschoven door ruige beat en psychedelische, met wierookgeur omfloerste klanken van de hippiegeneratie, die droomde van een wereld van love en peace. Jan organiseerde in Carna een love-in. Hij contracteerde daarvoor de Amsterdamse band The Outsiders, die met de langharige zanger Wally Tax een exponent was van de subcultuur die op vredige wijze afstand nam van de gevestigde orde. Pastoor Bastin zag de verspreiding van die cultuur als een groot gevaar. Hij schreef het bestuur van de Instuif een dringend verzoek dergelijke concerten niet langer toe te staan: ‘Smeets laat de jeugd dansen op een vulkaan'. Wellicht had het feit dat de bloemenkinderen op weg naar de love-in in zijn rozentuin prachtig materiaal hadden aangetroffen om zich mee uit te dossen, bijgedragen aan zijn ergernis.
Van Pinknick naar Pinkpop
Niet alle geestelijken deelden de benauwde visie van pastoor Bastin. De jezuïet Frits van de Ven vroeg Jan Smeets beroepsmatig de programmering van het Maastrichtse jongerencentrum De Berchmans te komen verzorgen. Jan zegde zijn baan bij DSM op en ging op 1 juni 1969 in Maastricht aan de slag. Daar ging het roer om. Anneke Grönloh maakte plaats voor popgroepen uit Engeland en Amerika. Ook talent van eigen bodem vond in De Berchmans een podium.
Enkele dagen voor Smeets' carrièreswitch was op tweede pinksterdag op de Gulpenerberg een gratis popfestival gehouden. Boven alle verwachting trok 'Pinknick '69' maar liefst tienduizend jongeren. In een vergadering van Jan Smeets met vertegenwoordigers van andere jongerencentra werd besloten het jaar daarop op tweede pinksterdag weer een openluchtpopfestival te organiseren. Een van de aanwezigen was Wim Schepers, neef van de gelijknamige Geleense wethouder. Die zorgde ervoor dat het Burgemeester Damenpark de locatie werd voor 'Pinkpop '70', waar tussen één en zes uur voor tienduizend toeschouwers acht bands optraden. De tribune van het sportpark werd tot tijdelijk podium verbouwd. Pinkpop zou een jaarlijks terugkerend jongerenfeest worden met een rotsvaste reputatie in binnen- en buitenland.
Hans van Beers, de directeur van jongerencentrum Donkiesjot, haalde Jan Smeets in 1971 naar Sittard. Donkiesjot was al snel het zuidelijk alternatief voor het Amsterdamse Paradiso. Maar de voorbereidingen voor Pinkpop namen Jan zo in beslag, dat hij in 1975 voor de keuze werd gesteld: Donkiesjot of Pinkpop. Jan koos voor het laatste, richtte Buro Pinkpop op en werd eigen baas.
Volksvertegenwoordiger
De wereld was voor Jan Smeets meer dan alleen muziek. Van 1974 tot 1987 was hij voor de PvdA lid van Provinciale Staten. Met geestverwanten richtte hij het maatschappijkritische magazine Limburg Express op - verschenen tussen maart 1977 en september 1978 - dat de nauwe relaties van bestuurders met projectontwikkelaars en bouwondernemingen aan de kaak stelde. In Limbricht was hij gemeenteraadslid van 1979 tot aan de gemeentelijke herindeling van 1982. In de gemeenteraad van Sittard was hij fractievoorzitter van de PvdA in de jaren 1986-1994. In 1993 zorgde hij voor een flinke commotie toen hij dreigde burgemeester Tonnaer voor de rechter te slepen, omdat die zich niet hield aan de regels omtrent het roken. Van roken heeft Smeets een hartgrondige afkeer.
Pinkpop-erfenis in Geleen
In 1987 werd het Burgemeester Damenpark in Geleen verbouwd tot Sportpark Glanerbrook en moest Pinkpop tijdelijk uitwijken naar Baarlo. Maar het popfestijn zou niet meer naar Geleen terugkeren. De volgende jaren werd het op de pas aangelegde draf- en renbaan bij Schaesberg gehouden. Toen dit paradepaardje van de jonge fusiegemeente Landgraaf failliet ging, werd het terrein heringericht tot evenementenlocatie Megaland, waarvan Jan Smeets mede-eigenaar en uitbater is. De organisatie van Pinkpop is wel in Geleen gebleven. Sinds 2012 huist Buro Pinkpop in het voormalig postkantoor aan de Mauritslaan, waar een ruimte is ingericht voor een permanente expositie over het Pinkpopverleden. Kunstenaar Armand Matthijs werkt thans aan een monument dat geplaatst zal worden in het Burgemeester Damenpark ter blijvende herinnering aan de Geleense Pinkpopjaren.
Jan Schrader
Voor meer informatie over dit onderwerp zie:
Back & front stage posteralbum 1970-1984 : 15 jaar Pinkpop (1984)
Bart Jan de Graaf, "Nozems, provo’s en ‘patronaatsknuppele': Ontstaan en ontwikkeling van de alternatieve jongerencultuur in de jaren 1955 – 1977 in de Westelijke Mijnstreek”, in: Historisch Jaarboek voor het Land van Zwentibold 37 (2011) 89-104.
Naar webpagina geschiedenis Pinkpop www.pinkpop.nl/history/
Naar website ‘Andere tijden’ voor uitzending over beginjaren Pinkpop https://anderetijden.nl/programma/1/Andere-Tijden/aflevering/590/De-beginjaren-van-Pinkpop
Naar website pinkpopmuseum https://www.buropinkpop.nl/pinkpop-expo/
