RM521579-RM521602 Sittard - Villawijk rond Julianaplein : Woonhuizen
In 1910 ontwerpt de toenmalige opzichter bij de gemeente (later stadarchitect van Sittard) Jos Wielders het stratenpatroon van het Julianaplein e.o. In 1919 besloot de raad aldaar een villapark te realiseren tussen MolenbeekAgricolastraat-Schuttestraat-Jubileumstraat naar een ontwerp van de Sittardse architect Nic Ramakers.
Locatie: Sittard, Jubileumplein, Jubileumstraat, Schuttestraat, Agricolastraat, Emmastraat
50° 59' 39" NB, 5° 51' 59" OL (en omgeving)
Rijksmonument: RM521579 t/m RM521602 (RM521580, RM521581, RM521582, RM521583, RM521584, RM521585, RM521586, RM521587, RM521588, RM512589, RM5215900, RM521591, RM521592, RM521593, RM521594, RM521595, RM521596, RM521597, RM521598, RM521599, RM521600, RM521601, RM521602)
Kadaster: STD00-C-3....
Bouwstijl: Expressionistisch
Bouwhistorie: In 1910 ontwerpt de toenmalige opzichter bij de gemeente (later stadarchitect van Sittard) Jos Wielders het stratenpatroon van het Julianaplein e.o. In 1919 besloot de raad aldaar een villapark te realiseren tussen MolenbeekAgricolastraat-Schuttestraat-Jubileumstraat naar een ontwerp van de Sittardse architect Nic Ramakers. Met het oog op de ontwikkeling van de Staatsmijn Maurits verwachtte de intiatiefnemers (architect en gemeente) een toenemende vraag naar woonruimte voor de middenklasse. Rondom een plein werden in 1922 51 herenhuizen gebouwd en in 1924 kwamen in de Agricolastraat nog eens 20 woningen tot stand. Bijzonder is dat de architect en de opdrachtgever dezelfde personen zijn en een ander zakelijk belang van de architect was het (mede)eigenaar zijn van de steenfabriek St. Rosa. Er zijn jarenlang in de gemeenteraad discussies geweest over de financiële risico’s voor de gemeente bij dit project. Het villapark is geïnspireerd op de tuindorpgedachte. De huizen zijn gebouwd in een traditionele stijl die beïnvloed is door het expressionisme. Het terrein waarop de huizen zijn gebouwd, bestaat uit twee vrijwel gespiegelde carrés met twaalf bouwkundige eenheden, die gescheiden zijn door het centraal gelegen Julianaplein met twee noord-zuid georiënteerde toegangsstraatjes. Het Julianaplein wordt omzoomd door twee woonblokken van zes woningen onder een kap: een blok aan de oostzijde en een blok aan de westzijde. Aan elk uiteinde van deze woonblokken zijn twee halfvrijstaande woningen (onder een kap) gesitueerd: in totaal liggen er aan het Emmapleintje 20 wooneenheden. De woningen in Emmastraat, Jubileumstraat en Schuttestraat betreffen telkens woonblokken van twee of vier woningen onder een kap, terwijl in de Agricolastraat telkens blokken van twee of zes woningen onder een kap liggen. De vier woningen onder een kap aan de Schuttestraat 8 dienden lang als internaat voor de studenten van de in 1921 in Sittard gestichte School voor Maatschappelijk Werk.
Exterieur: De voorgevels van de blokken van twee herenhuizen onder een kap zijn symmetrisch ingedeeld. Elk pand heeft twee bouwlagen alsmede een gedeeltelijke souterrainverdieping. Elk woonblok wordt afgedekt met een schilddak, dat oorspronkelijk bedekt was met rode Tuiles du Nord-pannen, gecombineerd met smalle dakkapellen met overstek op het vooren achterdakvlak en op de nok waren gemetselde schoorstenen. Oorspronkelijk was er een verdiep geplaatste centrale paneeldeur met een zijlicht aan beide kanten gescheiden door versierde houten klommen, voor de zijlichten was er een driehoekige rode bakstenen bloembak en op het muurwerk van de bakken ondersteunden houten kolommen de portiekluifel. De blokken van zes woningen hebben eveneens een schilddak, waarvan de nok evenwijdig loopt aan de toegangsstraatjes van het plein. De herenhuizen zijn opgetrokken in rode en gele baksteen gemetseld in halfsteens verband, de rode bakstenen plint wordt afgesloten met een rollaag. De in gele baksteen opgetrokken eerste bouwlaag met geprofileerde rode rollaag loopt door tot onder de vensters van de tweede laag. Deze tweede laag is enigszins ingesnoerd ten opzichte van de eerste laag en wordt afgewisseld met rode verdiept gelegen lijsten en kleine pilasters aan weerszijden van de vensters. De gevel wordt beëindigd door een betonnen band. Er zijn veel details die de huizen van het villaparkje iets aparts geven zo als: de horizontale profiellijsten, de balkonbalustrades hebben siermetselwerk in blokverband, de aanzienlijke overstekken annex luifelgoten,de versierde houten kolommen, de horizontale roedeverdeling van de dakkapellen, de (verspringende) rollagen, de verdiept gelegen lijsten, de tuinmuurtjes.
Interieur: Het merendeel van de woningen heeft een interieur dat in de loop van de tijd steeds is aangepast aan de woonwensen van de bewoners: zo zijn de oorspronkelijke schuifdeuren tussen de kamers-en-suite overal verdwenen, zijn de oorspronkelijk in de voorgevel aanwezige (verdiept geplaatste tuindeuren) verdwenen en zijn her en der de schoorsteenmantels gesloopt en deuropeningen dichtgemetseld.
Cultuurhistorie: De herenhuizen van het villacomplex zijn van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-maatschappelijke ontwikkeling. De architectonische waarden van het complex worden bepaald door de bouwstijl en de funderingstechnieken: gewapend betonnen fundering op putringen. De herenhuizen zijn vanwege de situering ten zeerste verbonden met de eerste grote stadsuitbreiding en de ontwikkeling van Sittard. Vanwege de verbondenheid met het stadspark en de wijze van verkaveling en inrichting van dit gebied is dit villaparkje van grote betekenis. De panden beschikken over een redelijk mate van architectonische gaafheid. Het villaparkje Julianaplein e.o. beschikt in bovenregionaal perspectief over een redelijke architectuurhistorische en een hoge typologische en functionele zeldzaamheidswaarde.